Wprowadzenie

Wirus brodawczaka ludzkiego, znany jako HPV (ang. Human Papillomavirus), jest jednym z najczęstszych wirusów przenoszonych drogą płciową na świecie. Infekcje HPV są powszechne, a większość ludzi zakaża się nim w trakcie aktywności seksualnej. Choć zakażenia HPV w większości przypadków są bezobjawowe i ustępują samoistnie, niektóre typy wirusa mogą prowadzić do poważnych chorób, w tym do nowotworów. Czym dokładnie jest wirus HPV, jak może wpływać na zdrowie oraz jakie metody prewencji istnieją w walce z tym patogenem?

Czym jest wirus HPV?

HPV to grupa ponad 200 różnych typów wirusów, z których około 40 ma zdolność zakażania narządy płciowe, a także jamę ustną i gardło. Wirus HPV należy do rodziny papilomawirusów i jest wysoce zaraźliwy. Zakażenie występuje głównie poprzez kontakt ze skórą lub błonami śluzowymi, najczęściej podczas kontaktów płciowych.

Wirusy HPV są klasyfikowane na podstawie ich potencjału onkogennego, czyli zdolności do wywoływania nowotworów. Istnieją dwa główne typy HPV: onkogenne i nieonkogenne.

• Typy onkogenne (np. HPV 16, 18, 31, 33) mogą prowadzić do rozwoju nowotworów, w tym raka szyjki macicy, raka odbytu, gardła, penisa oraz raka pochwy i sromu.
• Typy nieonkogenne (np. HPV 6, 11) są odpowiedzialne za powstawanie brodawek narządów płciowych, które choć uciążliwe, nie prowadzą do rozwoju raka.

Jak przebiega zakażenie HPV?

Zakażenie wirusem HPV może przebiegać w sposób niecharakterystyczny, ponieważ w większości przypadków nie wywołuje żadnych objawów. U większości osób zakażonych wirusem infekcja ustępuje samoistnie w ciągu kilku miesięcy lub lat, gdy układ odpornościowy organizmu skutecznie zwalczy patogen. Jednak w niektórych przypadkach wirus może utrzymywać się w organizmie przez długi czas, co zwiększa ryzyko rozwoju poważnych chorób, takich jak rak szyjki macicy.

Zakażenie HPV jest również powiązane z rozwojem innych problemów zdrowotnych, w tym:

• Brodawki narządów płciowych (kondylomatoza): Zakażenie niektórymi typami HPV może prowadzić do pojawienia się brodawek na skórze i błonach śluzowych narządów płciowych, odbytu, a także w jamie ustnej.
• Zmiany przedrakowe: Zakażenie HPV może prowadzić do zmian w komórkach szyjki macicy, które mogą przekształcić się w raka szyjki macicy. Z tego powodu zakażenia HPV są jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju tego nowotworu.

Jakie są objawy zakażenia HPV?

Większość zakażeń HPV nie wywołuje żadnych objawów i ustępuje samoistnie. Jednak w niektórych przypadkach wirus może prowadzić do pojawienia się widocznych objawów, takich jak:

1. Brodawki narządów płciowych – małe, wyniosłe zmiany skórne, które mogą pojawić się na narządach płciowych, w okolicach odbytu, a także w jamie ustnej. Zmiany te mogą być bolesne, ale najczęściej nie stanowią zagrożenia dla życia.
2. Zmiany na szyjce macicy – niektóre typy HPV, zwłaszcza HPV 16 i 18, mogą prowadzić do powstania zmian przedrakowych na szyjce macicy, które są wykrywane podczas rutynowych badań cytologicznych.
3. Rak szyjki macicy i inne nowotwory – długotrwałe zakażenie wysokoonkogennymi typami HPV (np. HPV 16, 18) może prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy, który w zaawansowanym stadium może dawać objawy, takie jak krwawienie, ból w dolnej części brzucha czy nieprawidłowe wydzieliny.

Jak można zapobiegać zakażeniu HPV?

1. Szczepienia: Najskuteczniejszą metodą prewencji przed zakażeniem HPV jest szczepienie. Szczepionki przeciw HPV stanowią najskuteczniejszą profilaktykę przed najgroźniejszymi typami wirusa (HPV 16, 18) oraz niektórymi typami odpowiedzialnymi za brodawki narządów płciowych (HPV 6, 11). Szczepienie jest zalecane w młodszych grupach wiekowych (najczęściej w wieku 12-14 lat), zanim osoba stanie się aktywna seksualnie. Zaleca się również szczepienie młodych dorosłych, szczególnie w przypadku braku wcześniejszego kontaktu z wirusem. Przed podjęciem decyzji o szczepieniu, należy wpierw skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu.
2. Regularne badania: Kobiety powinny regularnie poddawać się badaniom cytologicznym, które pozwalają wykryć wczesne zmiany w komórkach szyjki macicy spowodowane zakażeniem HPV. Wczesne wykrycie takich zmian daje szansę na skuteczne leczenie i zapobieganie rozwojowi raka.

Jakie są metody leczenia HPV?

Obecnie nie ma leku, który całkowicie wyleczyłby infekcję HPV. W większości przypadków organizm sam radzi sobie z wirusem, eliminując go z organizmu w ciągu kilku miesięcy lub lat. Leczenie HPV polega głównie na usuwaniu objawów, takich jak brodawki narządów płciowych, przy użyciu środków chemicznych, krioterapii (zamrażanie zmian) lub chirurgii. W przypadku wykrycia zmian przedrakowych na szyjce macicy, stosuje się odpowiednie procedury usuwania zmienionych tkanek (np. konizacja).

Podsumowanie

Wirus HPV to jedna z najczęstszych infekcji przenoszonych drogą płciową, która w większości przypadków przebiega bezobjawowo i ustępuje samoistnie. Niemniej jednak, niektóre typy HPV mogą prowadzić do poważnych chorób, w tym raka szyjki macicy i innych nowotworów. Warto podejmować środki prewencyjne, takie jak szczepienia oraz regularne badania, aby zminimalizować ryzyko zakażenia i powikłań związanych z tym wirusem. Wczesna diagnostyka i profilaktyka są bowiem kluczem do skutecznej ochrony zdrowia – wskazuje dr n. med. Piotr Magnowski specjalista w dziedzinie położnictwa i ginekologii, ginekologii onkologicznej oraz genetyki klinicznej.

Do gabinetów lekarskich zapraszamy w Tarnowie Podgórnym przy ul. Niklewicza 1 oraz w Luboniu przy ul. Wschodnia 26a

Informacje zawarte na blogu mają charakter informacyjny i nie stanowią porady medycznej oraz nie powinny zastępować konsultacji z lekarzem lub dietetykiem.

Źródło: Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników